روز گذشته شاهزاده رضا پهلوی رو به هم‌میهنانش، مردم ایران، ۱۵ دقیقه سخن گفت. موضوع اصلی این سخنان در عنوانی که او خود بر آن گذاشته بود «پیمان نوین» نام داشت، پیمانی که شاهزاده به این شکل آن را تشریح کرد:
این پیام شاهزاده در رسانه‌های فارسی‌زبان و فضای مجازی انعکاس وسیعی داشت. تحلیل و بررسی واکنش رسانه‌های فارسی، بخشی از کار روشنگری در مورد مواضع پنهان و آشکار رسانه‌هایی است که عموما ادعای بی‌طرفی دارند. به همین سبب در این موضوع نگاهی به بازتاب رسانه‌ای «پیمان نوین» می‌اندازیم. روش بررسی که در این مطلب به کار می‌بندیم بی شباهت به متدی که پیشتر نیز در سری مقالات «یک خبر چند مخبر» از آن استفاده کرده و توضیحاتی در خصوص آن ارائه دادیم، نیست.
ایران‌وایر
واکنش ایران‌وایر نسبت به «پیمان‌نوین» از این جهت درخور توجه است که زمان شکل‌گیری آن به پیش از سخنرانی شاهزاده بر‌میگردد. در واقع ایران‌وایر پیش از آنکه کسی چیزی از مضمون سخنرانی شاهزاده بداند، آن را تحلیل کرد؛ تحلیلی به قلم احسان مهرابی در لباس یک گزارش.
احسان مهرابی در این مطلب مهرداد درویش‌پور، نظریه‌پرداز چپگرای سوئدی از رادیوزمانه را به عنوان نمایندهٔ تفکر «گروهی از ایرانیان» جا می‌زند که در مقابلش مواضع دامون گلریز نمایندگی «گروهی دیگر از ایرانیان» را بر عهده گرفته. بحث رهبری اپوزیسیون را ایران‌وایر به این شکل پیش از سخنرانی شاهزاده در رسانهٔ خود مطرح و تحلیل کرد؛ تحلیلی بی نیاز از آبژه.
پس از انتشار «پیمان نوین»، تیتر مطلب ایران‌وایر در این خصوص خالی از لطف نبود و تاکید دوباره این رسانه بر موضوعی بود که «موضوع» پیمان نوین نبود.
رادیو زمانه
واکنش رادیو زمانه به سخنان شاهزاده شباهتی نسبی با ایران‌وایر داشت. اگر ایران‌وایر در مورد یک سخنرانی که هنوز وجود نداشت بحث کرد و به تحلیل آن پرداخت، رادیو زمانه از موضوعی انتقاد کرد که در سخنرانی مسکوت مانده بود: موضوع سلطنت و رهبری. رادیو زمانه نوشت: «او [شاهزاده] از بازپس‌گیری کشور صحبت کرد، اما درباره بازپس‌گیری قدرت و احیای سلطنت پهلوی حرفی نزد.»
در خصوص ادعای رادیو زمانه، بدون شرح:
بی‌بی‌سی فارسی
«پیمان نوین» بی‌بی‌سی فارسی را در ارتجاعی‌ترین حالت خود قرار داد، حالتی که در آن این رسانه به دورترین نقطه از موقعیتی که بر آن اصرار می‌ورزد، نقطهٔ تخیلی “بی‌طرفی”، پرتاب شده بود. تنها رسانه‌ای که از واژه اپوزیسیون در تیتر خود برای سخنرانی شاهزاده استفاده کرد «باشگاه خبرنگاران جوان» بود، باشگاهی که یوسف سلامی‌ها و نسلی از بازجوخبرنگاران را به جامعه تف کرده است.
در مطلب بی‌بی‌سی موارد تحریف، سانسور، حذف و ممیزی، وارونه‌سازی و انواع تکنیکهای القا را می‌توان به راحتی شناسایی کرد.
«پیمان نوین» گذشته از نقش مهمی که در مبارزات مردم ایران در راه رسیدن به آزادی و دموکراسی در برابر رژیم سرکوبگر و جنایتکار ملاها ایفا کرد، گذشته از جان و امیدی که به روح آزادیخواه مردم خسته از ظلم و ستم نظام توتالیتر اسلامی دمید، اثر جانبی دیگری هم داشت: متلاطم کردن مواضع، مقاصد و گرایشهایی که در رکود رسوب کرده بودند. پیمان نوین باعث به سطح آمدن و نمایان شدن دوباره آنها شد.
COVER: Zbysiu Rodak