اسفند ماه سال ۱۳۵۷ آیت الله خمینی، کمی پس از ورود خود به خاک ایران در سخنرانی تاریخی در مدرسه فیضیه قم وعده آب و برق مجانی داد. ۴۲ سال پس از آن روز، نه تنها این امر تحقق نیافت، بلکه شهروندان با گرانی روز افزون کالاها و افزایش قیمت برق و گاز و آب شهری دست به گریبانند.
یکشنبه دوم خرداد ۱۴۰۰: قطعی برق گسترده در کلانشهرها و روستاها که از روزهای گذشته آغاز شد همچنان ادامه دارد. در برخی شهرستان ها همزمان با این قطعی برق، آب بسیاری از خانوارها نیز سهمیه بندی شد. مسئولین اما علت این امر را مصرف مازاد در روزهای گرم سال عنوان کرده‌اند و سایت وزارت نیرو جدولی از قطعی برق مناطق منتشر کرد. حال آنکه در برخی مناطق این قطعی‌ها در روز به بیش از یک بار و هر بار به بیش از ۲ ساعت رسیده و گاها با همان جداول اعلامی از سوی وزارت نیرو هم‌خوانی ندارد.
در سوم اردیبهشت سال جاری رخشانی مهر، معاون هماهنگی توزیع برق توانیر، از سخت‌تر بودن تابستان امسال نسبت به سالهای قبل به دلیل کاهش میزان بارندگی و ذخایر سدهای کشور خبر داد.
این درحالیست که نزدیک به ۹۰ درصد برق کشور توسط نیروگاه‌ها با سوخت فسیلی تولید می‌شود و در پاییز و زمستان سال ۹۹ کلانشهرها با آلودگی هوا بدلیل افزایش استفاده از مازوت بجای سوخت گازی نیروگاه‌ها مواجه شدند. در دی ماه سال گذشته در اوج آلودگی، عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست، در پاسخ به شکایات شهروندان اعلام کرد: «ملت یا باید نبود برق را بپذیرند، یا مجبوریم مازوت بسوزانیم».این اظهارات در حالی بیان شد که بسیاری از کلانشهرها بخصوص تهران با قطع مداوم برق مواجه بودند.
محسن طرزطلب، مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی، در مرداد ماه سال گذشته از افزایش ۱۱ درصدی تولید برق خبر داد. این درحالیست که مصرف برق در بخش خانگی،کشاورزی، صنعتی و عمومی که عمده مصرف کنندگان برق هستند بین سالهای ۹۱ تا ۹۷ تغییر چندانی نداشته است. در یک سال و نیم گذشته با توجه به تعطیلی چند ماهه دانشگاه‌ها و مدارس و برخی مشاغل دیگر و کاهش نیروی انسانی در ادارات بدلیل شیوع ویروس کرونا، تولید و مصرف برق با افزایش چشمگیر نسبت به میانگین سال های قبل مواجه بود.
رضا اردکانیان، وزیر نیرو، در خرداد ماه سال ۹۹ طی مصاحبه‌ای با صدا و سیما از افزایش ۱۲ درصدی مصرف برق خبر داد که این میزان مصرف از میانگین مشابه در ۸ سال قبل بسیار بیشتر است. وی همچنین این افزایش مصرف را به توسعه برق‌رسانی روستایی و بالارفتن مصرف خانوارها نسبت داد. برخلاف ادعای مسئولین با توجه به گستردگی قطع برق، کارشناسان چرایی این امر را پایین بودن قیمت برق در ایران و سرازیر شدن ماینرهای چینی برای استخراج بیت کوین عنوان کرده اند. با کاهش قیمت بیت کوین در هفته‌های اخیر، بازار استخراج ارز دیجیتال مجددا داغ شد. سوله ها و کارخانه‌های متروکه و حتی مساجد و پایگاه های بسیج که به مزارع استخراج ارز دیجیتال تغییر کاربری دادند این روزها مصرف کنندگان عمده برق کشور هستند.
علاوه بر این صادرات برق ایران به کشورهای همسایه همچنان ادامه دارد. رضا اردکانیان در آبان‌ماه سال گذشته از هدف گذاری برای صادرات برق ایران به سوریه و عراق خبر داد. وی روز گذشته در واکنش به گزارش پلیس راهور تهران مبنی بر مرگ ۲۶ شهروند در بهمن ماه سال گذشته به دلیل خاموشی شبکه معابر مدعی شد: «من چنین آماری را ندیدم، اما این موضوع را پیگیری می‌کنم، در حال حاضر چنین مشکلی وجود ندارد» این درحالیست که صبح امروز تیم شطرنج ایران در حین مسابقه بدلیل قطع برق و نبود UPS از ادامه رقابت ها بازماند.
با توجه به افزایش دمای هوا، بخصوص در مناطق جنوبی ایران که تا ۵۰ درجه در روز میرسد، قطع برق در طول روز به جهت کاهش مصرف خانوار و تخصیص این برق به مزارع ارز دیجیتال، به مشابه گروگانگیری شهروندانی‌ست که این روزها از گرانی و تورم و کرونا به ستوه آمده اند.
سال گذشته در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، حکومت ایران بارها کمبود مواد اولیه و ضروری، مانند مواد غذایی و دارو را به تحریم ها نسبت داد. موضوع به همین‌جا ختم نشد و در زمستان سال گذشته، در حالیکه اتوبان ها و خیابان های پایتخت شاهد خاموشی‌های گسترده بود، عده‌ای قطعی‌ها و لزوم سوزاندن مازوت را به تحریم‌های غرب ارتباط دادند!
چیزی که از مقایسه گزارشات مصرف سالانه برق کشور می‌توان دید، تخصیص برق عمومی و مشترکان خانگی به مزارع استخراج ارز دیجیتال است. در این بخش‌ها با قطع برق مشترکین و کاهش روشنایی شهری، مقدار برق صرفه‌جویی شده را در اختیار این ماینرها قرار می‌دهند. علاوه بر مشکلاتی که نبود برق در زندگی روزمره شهروندان در فصل گرم سال ایجاد می‌کند، بدلیل عدم برنامه ریزی درست و تعهد به زمان بندی اعلام شده، تنها در ۲۴ ساعت گذشته بیش از ۱۰۰ مورد تماس با آتش‌نشانی اصفهان بدلیل حبس شدن شهروندان در آسانسورها گزارش شده است، که این امر نشان‌دهنده سؤمدیریت و یا عدم مدیریت شهری‌ست.
از سوی دیگر در روز گذشته سخنگوی صنعت برق، در پی کسری ۹۰۰۰ مگاوات برق و قطعی‌های گسترده به ویژه در تهران و استان‌های شمالی کشور، عنوان کرد با طرح های مدیریت مصرف این کمبودها به ۵۵۰۰ تا ۶۰۰۰ مگاوات برسد. از طرفی، با توجه به فرسودگی تجهیزات بیمارستانی و مراکز درمانی بخصوص در شهرهای کوچک، این قطعی‌ها می‌تواند مشکلات دیگری در خدمات رسانی این مراکز ایجاد کند.
آیا این قطعی برق در روند نگهداری واکسن‌های موجود در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، که به نظر میرسد تعداد زیادی از آنها فاقد تجهیزات برق اضطراری استاندارد هستند، خلل ایجاد نمی‌کند؟ آیا باید شاهد به خطر انداختن جان شهروندان با تزریق واکسن‌های فاسد شده به دلیل قطعی برق باشیم؟
پرسش‌هایی که با توجه به عدم شفافیت حکومت اسلامی و اهمیت ندادن به جان شهروندان از سوی مقامات آن، جوابش ترسناک خواهد بود.
خمینی، اسفند ۵۷، طی سخنرانی تاریخی خود، در ادامه وعده داد: «دل‌خوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت می‌دهیم؛ شما را به مقام انسانیت می‌رسانیم.»
