مطلبی که در پی می‌آید، ترجمهٔ فارسی گفتگوی شاهزاده رضا پهلوی با پی‌یر هویمن، خبرنگار روزنامه لوکزمبورگر وُرت است که در تاریخ ۲۱ مهرماه سال ۱۳۹۹ توسط نشریه مذکور منتشر شد.
ـ بدترین کاری که آیت‌الله‌ها با ایران می‌کنند چیست؟
این را می‌توانم با مثالی از دوران نوجوانیم به تصویر بکشم.
– بفرمائید!
۱۰ ساله که بودم مادرم…
– … فرح پهلوی یا فرح دیبا …
… اغلب مرا به همراه خود به جزیره کیش در خلیج فارس می‌برد. یک بار مادرم می‌خواست با من دوبی را در آنسوی آبها به تماشا بنشیند که در آن زمان، صحبت از دهه هفتاد میلادیست، بندر کوچکی بود که در آن هیچ خبری نبود. در آن روزها ایران در سراسر منطقه الگوی سیاست مدرن و مترقی بود. امروز اما، با گذشت ۴۰ سال، وقتی دوبی و ایران را با هم مقایسه می‌کنم، تنها می‌توانم بگویم: ببینید دوبی در این مدت به کجا رسیده، چه شده و به چه چیزهایی دست یافته. به همین خاطر نیز ایرانیهایی که توان سفر به اروپا ندارند، این روزها به دوبی می‌روند تا در آنجا چیزهایی را تجربه کنند که در ایران تنها نبودشان را لمس می‌کنند: مدرنیته و پیشرفت.
و با خود می‌گویند: خدایا؛ ما با داشتن ظرفیتهای عظیم و منابع سرشار طبیعی در کشورمان، امروزه به جای اینکه با کره جنوبی مقایسه شویم، با کره شمالی در یک سطح قرار گرفته‌ایم. زیرا در وطن ما این آیت‌الله‌های روان‌پریش حکمفرمایی می‌کنند که جنگهای منطقه را تامین مالی، خاورمیانه را بی‌ثبات و اسرائیل را تهدید به نابودی می‌کنند. ولی آنها برای مردم خودشان چه می‌کنند؟هیچ. به همین خاطر همه از این رژیم بیزار شده‌اند، نه تنها در ایران، بلکه در تمام منطقه. به این دلیل که این رژیم ایدئولوژی افراطی خود را صادر می‌کند و می‌خواهد یک خلافت دینی که هزینه آن بر دوش مردم کشورهای دیگر است برپا کند. آیت‌الله ها در طول ۴۰ سال اخیر گذار سالم به مدرنیته را غیرممکن ساخته‌اند.
– در اروپا بسیاری برای حل همین مشکل که عنوان کردید، راه گفتگو با تهران را انتخاب کرده‌اند.
این ساده‌لوحانه است. همزیستی مسالمت‌آمیز غرب با رژیم تهران به نظر من از محالات است. دی‌اِن‌اِی این رژیم تمام ارزشهای غربی را نقض می‌کند. آیت‌الله‌ها نظام خود را به عنوان حکومت الهی بر روی زمین می‌بینند. این روایت آنهاست و در این مورد هم با هیچکس وارد بحث نخواهند شد. توافق و سازش با چنین قماشی غیرممکن است.
– شما نوشته‌اید، قصد دارید عظمت ایران را دوباره بازگردانید. منظورتان چیست؟
ما باید در ایران ساختارهای سازمانی ایجاد کنیم که البته در یک چنین رژیم سرکوبگری کار بسیار دشواریست. همانطور که حتما مطلع هستید، اکثر فعالین یا در زندان هستند، تحت شکنجه و یا به قتل رسیدند، مانند مورد آخر ورزشکار کشتی‌گیر نوید افکاری. علاوه بر این به منظور براندازی ما نیاز به کمک از سوی کشورهای غربی داریم.
اما متاسفانه به دلیل منافع اقتصادی در ایران، غرب انتقاد و اعتراضاتش نسبت به رژیم را همواره در مرزبندیهای محدودی ابراز می‌کند. این امر موجب تضعیف گروههایی از مردم می‌شود که بر علیه رژیم مبارزه می‌کنند. احساس می‌کنند که دقیقا همان کشورهایی که از خود به عنوان مدافعان آزادی و دموکراسی تعریف و تمجید می‌کنند، آنها را به حال خود رها کرده و تنها گذاشته‌اند. اینطور که به نظر می‌آید، نزد شما در اروپا هنوز این موضوع جا نیفتاده که این رژیم تندرو در تهران برای شما نیز خطرناک است.
– چطور؟
فقر و فلاکت و سرکوب در ایران امواج جدیدی از پناهندگان به راه می‌اندازد. و این درست در مقطعی که اروپا از مهاجر اشباع شده است و دیگر توان اعطا پناهندگی به کسی را ندارد.
– شما چه نقشه‌ای دارید؟
فروپاشی اقتصادی رژیم.
– این اتفاق به چه صورت باید بیفتد؟
پولی که حکومت مواجب نیروهای خود را با آن می‌پردازد باید ته بکشد. سپاه پاسداران و بسیج از زمره این نیروها هستند. فقر به خانه‌های این نیروها نیز پا خواهد گذاشت. در ماههای گذشته حجم فزاینده‌ای از اطلاعات و پیامها از میان اقشار نظامی به من رسیده است و همه حاکی از این هستند که نارضایتی در میان اقشار نظامی روز به روز بیشتر می‌شود، چرا که آنها هم برای رفع نیاز خانواده‌های خویش با کمبود پول مواجه هستند.
– به نظر شما این رژیم در ایران چه زمانی فرومی‌ریزد؟
خوشحالم که از “فروپاشی” صحبت می‌کنید.
– به چه دلیل؟
کسانی که طرفدار و حامی یک نظام دموکراتیک و سکولار هستند نیز به خوبی می‌دانند که این کشور کشش هرج و مرج را ندارد. به همین دلیل ما باید، در جهت جلوگیری از ایجاد هرج و مرج، ساختارها و ظرفیتهایی که ذکر شد را آماده کنیم. ما بسوی یک “فروپاشی کنترل شده” قدم برمی‌داریم.
– این را باید لطفا توضیح دهید.
ما نافرمانی مدنی بدون بکارگیری خشونت را مدنظر داریم. به این ترتیب زمان کافی برای سازماندهی گذار و آمادگی خود خواهیم داشت.
– امتناع از کار و اعتصابات، به دلیل نبود صندوق اعتصابات، منجر به افزایش میزان فقر خواهد شد. آیا واقعا معتقدید که مردم از شما پیروی خواهند کرد؟
در همین مورد هم به کمک از خارج احتیاج داریم. ایرانیهایی که به خاطر ما درآمدشان را از دست می‌دهند باید از محلی حمایت مالی بشوند که از خارج از کشور تامین می‌شود.
– تراکنشهای مالی به دلیل تحریمات ممکن نیستند.
به همین خاطر ما نیز به تعدادی از اعضای کنگره در ایالات متحده آمریکا پیشنهاد دادیم که تحریمات را نسبت به موقعیت کنونی تنظیم کنند. در حال حاضر تحریمات بد و خوب را با هم مجازات می‌کند.
– پیشنهاد شما چیست؟
جامه سیاست تحریم باید بر پیکرهٔ رژیم خیاطی شود. تحریمات باید بر اساس اطلاعات و داده‌ها در خصوص حسابهای بانکی رژیم در غرب تنظیم شوند. سرویسهای اطلاعاتی در ایالات متحده و اروپا برای عملی کردن این امر داده‌های کافی را در اختیار دارند.
– واکنشها نسبت به «پیمان نوین» شما چگونه‌اند؟
به شکل فزاینده‌ای مثبت. خصوصا در میان جوانان. مردمِ سرخورده تشنهٔ آزادی و خواهان همبستگی هستند. این موضوعی فراحزبی و فراایدئولوژیکیست.
– در پایان اجازه طرح این پرسش را به من بدهید: آیا بر تخت سلطنت خواهید نشست، اگر از شما چنین درخواستی شود؟ آیا در پس این «پیمان نوین» این پیام نهفته است که: «هی! من آماده‌ام؟»
من هیچ‌گونه قصد و انگیزه شخصی ندارم.
– یک بار دیگر: آیا به “درخواست” پاسخ مثبت خواهید داد؟
طرح چنین درخواستی به طور طبیعی احساس خوبی به من خواهد بخشید. اما من ترجیح می‌دهم که در شکل‌دهی به اصول و ارکان ایران نوین مشارکت داشته باشم، چرا که از پس این کار بهتر بر‌می‌آیم. این فرایند نباید به هیچ وجه یک نمایش تک نفره باشد. در این پروسه باید بسیاری همکاری کنند. یک نفر به تنهایی کافی نیست.
ترجمه مصاحبه شاهزاده رضا پهلوی با پی‌یر هویمن از نشریه «لوکزمبورگر وُرت»
