درگیری‌ها افراد زنده را شامل میشوند و مردگان مدتهاست که از شبکه اتحادهای سیاسی و دشمنی‌های خونین دنیای انسانها خارج شده‌اند. بنابراین، وقتی قبر خلیفه بنی‌امیه در قرن هشتم، عمر ابن عبدالعزیز – همراه با قبر همسر و خدمتکارش – در اوایل این هفته مورد هجوم قرار گرفت و محتویاتشان خالی شد، یک یادآوری آشکار از واقعیت جنگ داخلی سوریه و طرفهای درگیر در آن بود.
با این حال، اصلا تعجب آور نیست، زیرا شبه نظامیان شیعه مورد حمایت ایران و وفاداران بشار اسد که گفته می شود مسئول این حرکت بودند، تمایل به تخریب قبرها در سرزمین های فتح شده دارند. به عنوان مثال، در ماه فوریه، فیلم‌هایی منتشر شدند که نشان می دهند نیروهای رژیم سوریه و شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران، گورهای بسیاری از مبارزان و فرماندهان مخالف، که در مناطق اهل سنت به خاک سپرده شده بودند را تخریب می کنند و فیلم های دیگری نیز نشان می دهند که سربازان سوری در حال بازی با جمجمه اجساد هستند. این اقدامات را در سال ۲۰۱۵ نیز شاهد بودیم، هنگامی که نیروهای رژیم اسد ده‌ها قبر در حمص را تخریب کرده و اجساد را به سرقت بردند.
این رفتارها جدای از مشکلات اخلاقی و بی‌احترامی به مردگان، تکرار تاریخ محسوب میشوند. این تخریب بی پروای اماکن تاریخی و مذهبی، شباهت‌هایی با عملیات تخریب انجام شده توسط داعش و سایر گروه های افراطی در سراسر شام دارد.
چند سال پیش یکی از ویژگی‌های بارز حکومت داعش در میان مناطق گسترده سوریه و عراق، تخریب مکانهای مهم تاریخی بود که قدمت آنها به آشور باستان باز می گشت، از جمله سایت‌های مهمی همچون پالمیرای سوریه و مناطقی واقع در استان نینوای عراق. آنها همچنین مسئول تخریب کلیساها و زیارتگاه‌های مقدس برای مسیحیان و اقلیت‌های دیگر مانند یزیدیان بودند و در نتیجه از بین رفتن هزاران سال میراث و ده‌ها سال تلاش باستان‌شناسی. علاوه بر این، آنها به منظور تأمین بودجه عملیات ترور خود و کمک به قاچاق و شبکه‌های جنایی بین‌المللی اقدام به فروش آثار باستانی در بازار سیاه در سراسر جهان کردند.
آیا بین شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران که در سراسر شام وجود دارند و وفاداران اسد با داعش فرقی وجود دارد؟ آنچه واقعاً این شبه‌نظامیان را از داعش و القاعده جدا می‌کند، برند آنها است. گروه‌های سنی، ویژگی‌های علامت تجاری را (مانند یونیفرم، پیام‌های پخش شده بین‌المللی، رسانه، فیلم‌های با کیفیت بالا که اعدام‌های غربی‌ها را نشان میدهند و هدف اعلام شده برای تسلط جهانی) از خود نشان میدهند، اما شبه نظامیان شیعه تا حد زیادی خود را به دور از کانون توجه عموم قرار میدهند.
درعوض، آنها اهداف و اقدامات خود را در طی پنج سال گذشته به عنوان مبارزه با داعش ، و مقاومت در برابر امپریالیسم غربی و خارجی در دفاع از استقلال ملی نشان داده‌اند، که این موجب همدردی برخی از بخش‌های سیاسی خاص در جامعه بین‌المللی شده است. حتی محکوم کردن این گروهها توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپا فقط به تحریم رهبران آنها و دولت های سوریه و ایران که این گروهها در حمایت از آنها می جنگند ختم شده است و همچنین افزودن شبه نظامیان خاصی در نیروهای بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) به لیست های ترور، و ممنوعیت جناح سیاسی حزب الله.
تعداد قابل توجهی از این شبه‌نظامیان در سال ۲۰۱۴ در نبرد با داعش ظهور پیدا کردند، هنگامی که این گروه تروریستی تقریباً در آستانه غلبه بر بغداد و دمشق بود. در آن زمان بود که آیت الله العظمی علی سیستانی ، یکی از روحانیون عالی‌رتبه شیعه در عراق و خارج از عراق، فتوایی را برای اتحاد و نبرد با داعش صادر کرد و در نتیجه، با کمک ائتلاف جهانی علیه این گروه، داعش را از سرزمینهای تحت تسلط خود بیرون رانده و تقریباً از بین برد ،.
با این وجود از آن زمان چندین‌بار آشکار شده است که در نبرد با داعش، بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) مرتکب قساوت‌ها و نقض حقوق بشر علیه غیرنظامیان اهل سنت شده است، از جمله گزارش‌های مربوط به شکنجه گسترده بازداشت شدگان غیرنظامی، گزارش های تجاوز و ضرب و شتم و کشف قبرهای دسته جمعی که به داعش نسبت داده شده بودند ولی در واقع توسط شبه نظامیان شیعه ایجاد شده بودند. در تمام این وقایع دو چیز مشترک وجود دارد: برای جلوگیری از توجه و پاسخگویی بین‌المللی، شبه‌نظامیان دائماً از داعش به عنوان راه فرار استفاده می کردند و و برای غیرنظامیان و پناهندگان، شبه‌نظامیان تقریبا همیشه با خود داعش قابل مقایسه هستند.
با این حال، افشاگری‌ها به اینجا ختم نمی‌شوند. شواهد نشان می دهد که شبه‌نظامیان شیعه در سراسر شام در فعالیت‌های غیرقانونی بازار سیاه مانند قاچاق بین‌المللی مواد مخدر درگیر بوده‌اند. در سال ۲۰۱۸ گروه‌هایی از داخل بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) و دیگران، مانند حزب‌الله لبنان، به قاچاق تریاک در سراسر شام برای رسیدن به اروپا و همچنین همکاری با گروه هایی در آمریکای جنوبی و مرکزی در تولید کوکائین مشغول بوده اند. چنین اتفاقاتی نه تنها به شبه‌نظامیان محدود نیست، بلکه افرادی از دولتهای همسوی آنها نیز در آنها مشارکت دارند، همانطور که در یکی از عملیات اخیر مشاهده شد که طی آن قاچاق میلیون‌ها قرص متامفتامین به عربستان و لیبی ضبط شد.
علیرغم اینکه مدتهاست در مورد ارتباط شبه‌نظامیان با جرایم بین‌المللی، نقض حقوق بشر و سهم مداوم آنها در عدم ثبات منطقه و هماهنگی فرقه ای می‌دانیم، اما تاکنون هیچ ائتلاف بین‌المللی برای مقابله با آنها شکل نگرفته است. در حقیقت به دولتهای غربی دستور داده شده است كه عملكرد كاملاً برعكس و تحمل آنها را انجام دهند و اندیشمندان و صاحبنظران سیاست “مهار شبه نظامیان شیعه” را حمایت می كنند تا از بین بردن آنها.
دلیل اصلی این امر این است که علائمی از احیای داعش در طول یک سال گذشته مشاهده شده است. علائمی همچون حملات نیروهای عملیاتی داعش برعلیه نیروهای امنیتی ایالات متحده و منطقه. از این‌رو، ادامه حضور و نشاط شبه‌نظامیان شیعه به عنوان یک نیروی مؤثر مبارز علیه گروه تروریستی، به عنوان بهترین گزینه عملی محسوب می شود.
اما این کار نتیجه معکوس خواهد داشت. به رغم اینکه شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران – خواه در ایران، سوریه یا لبنان – دشمن طبیعی داعش هستند، تمام نشانه‌های ایجاد یک تهدید برابر برای منطقه، غیرنظامیان آن ، میراث آن و نیروهای خارجی را نشان میدهند.تنها چیزی که این شبه نظامیان شیعه فاقد آن هستند، برند و بازاریابی داعش است. اما ممکن است زمان آن رسیده باشد که آنها را وادار به پاسخگویی کنیم. درست به همان اندازه که جامعه بین‌المللی داعش را مجبور به پاسخگویی کرد.
ترجمه مقاله منتشر شده در میدل ایست مانیتور نوشته محمد حسین
کاور: AHMAD AL-RUBAYE/AFP via Getty Images
