گزارش وحشتناک جدیدی توسط سازمان متنفذ و مستقل عفو بینالملل منتشر شد. در این گزارش به جزئیات دستگیری ، ناپدید شدن و کشتار دسته جمعی غیرقانونی هزاران مرد ، زن و حتی کودک ۱۰ ساله ایرانی، توسط حاکمیت مستبد در یک بازه زمانی کوتاه که قیام آبان ۹۸ در آن اتفاق افتاد، اشاره شده است.
در این گزارش ، سازمان عفو بینالملل با جزییات دلخراش شلاق، شوک برقی و سایر شکنجه های وحشتناک وارده بر ایرانیان بی گناه را توصیف میکند. چند روز پیش ، در اقدام وحشیانه دیگری، جمهوری اسلامی نوید افکاری، قهرمان کشتی را اعدام کرد ، که زیر شکنجه به قتل یک مأمور امنیتی در اعتراضات ضد رژیم در سال ۲۰۱۸ اعتراف کرده بود.
البته این اتفاقات ، برای کسانی که اخبار را دنبال میکنند، چیز جدیدی نیست. دولت ایران دهها سال است که شهروندان خود را سرکوب میکند، هرچند کمتر کسی به این موضوع توجه میکند. همانطور که دکترمجید رفیع زاده به خوبی نشان داده است، سازمان ملل متحد نیز در نادیده گرفتن استبداد رژیم حاکم بر ایران مقصر است.
شورای امنیت، این قدرتمندترین نهاد سازمان ملل متحد در نشست فصلی خود با موضوع “وضعیت در خاورمیانه ، مسئله فلسطین” در واقع زمان بسیار نامتناسبی را صرف سرزنش اسرائیل میکند. این در حالیست که این سازمان تنوانست به مسئله ایران بپردازد.
عفو بینالملل مرتباً گزارشاتی را در مورد سوءرفتارهای سیستماتیک رخ داده در ایران از زمان آغاز اعتراضات انتشار میدهد و اکنون از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد درخواست اقدام کرده است.
سازمان عفو بینالملل از سال ۱۹۶۴ در سازمان ملل متحد به عنوان مشاور فعالیت کرده است و به کنوانسیون های بی شمار حقوق بشر سازمان ملل که به تصویب آنها کمک کرده است ، افتخار می کند. در حقیقت ، پروفسور کرستین مارتنز ، متخصص سازمان های بین دولتی و غیردولتی ، در سال ۲۰۰۶ نوشت که “کار عفو بینالملل در سازمان ملل متحد همیشه بر تصویب و توسعه ابزارهای قانونی برای حمایت از حقوق بشر متمرکز بوده است.”
به طور مشخص، باور عمومی بر این است که مبارزات این سازمان در زمینه ممنوعیت شکنجه از دهه ۱۹۷۰ در میان موفقترین اقداماتی است که تاکنون توسط یک سازمان غیردولتی در سازمان ملل انجام شده است .
و این فقط قله کوه یخ است. سازمان ملل برای مشاوره در زمینه حقوق بشر به عفو بینالملل مراجعه می کند ، و یافته های آنها اغلب به عنوان منابع گزارشات صادر شده توسط سازمان جهانی ذکر می شود. طی سالهای گذشته ، پرسنل سازمان عفو و سازمان ملل متحد شبکه های شخصی ارتباط غیررسمی ایجاد کرده اند که از طریق آنها اطلاعات دیگری را که در غیر این صورت غیرقابل دسترسی است ، به یکدیگر تغذیه می کنند.
واضح است که این نهاد تأثیر زیادی بر سازمان ملل متحد دارد.
عفو بینالملل به دلایل مختلف هرگز از لابی کردن برای اقدام شدید علیه کشورهایی مانند اسرائیل در سازمان ملل هراسی نداشته است . به عنوان مثال، این سازمان در ایجاد لیست سیاه – به دستور شورای حقوق بشر سازمان ملل- برای مشاغل فعال فرای خط آتش بس ۱۹۴۹ اسرائیل نقش بسزایی ایفا کرده است..
میزان اثرگذاری عفوبین الملل بر روی سازمان ملل متحد یک قدم از این نیز فراتر رفت وقتی که در سال ۲۰۱۶ آشکارا خواستار تعلیق عضویت عربستان از شورای حقوق بشر سازمان ملل به دلیل “نقض فاحش و سیستماتیک حقوق بشر” ، با اشاره به اعدام ها ، قرار دادن کودکان در محکومیت اعدام پس از محاکمات ناعادلانه و سرکوب مخالفان، شد. گزارش جدید عفو بینالملل در مورد ایران پر از عباراتی مانند “الگوهای سیستماتیک دستگیری های جمعی” ، “الگوی گسترده ای از نقض جدی حقوق بشر” و “قتل های غیرقانونی معترضین و تماشاگران” است.
آیا این عبارات آشنا به نظر نمیرسند؟
علیرغم شباهتهای دردآور در ادبیات و اتهامات، عفو بین الملل در مورد پروندهٔ ایران از شورای حقوق بشر سازمان ملل تنها به طرح این درخواست بسنده کرده است که این شورا برای اطمینان از پاسخگویی و عدم تکرار، گروه تحقیقی تحت سرپرستی سازمان ملل را ایجاد کند. این یک واکنش نگرانکنندهٔ ضعیف در مقایسه با درخواست موجه آن برای تعلیق سعودی ها از شورای حقوق بشر سازمان ملل است. چرا وقتی که کفش پای تهران است پاسخ ملایم است؟ و چرا این همه کار صرف نوشتن یک گزارش ۸۰ صفحه ای در مورد نقض حقوق بشر در ایران شود ، فقط برای اصرار در یک تحقیق بدون اثر؟
در بیانیه سال ۲۰۱۶ خود درباره عربستان سعودی ، عفو بینالملل استدلال کرد که سعودی ها با خاموش کردن تلاش برای تصویب قطعنامه های محکوم کردنشان، اعتبار شورای حقوق بشر سازمان ملل را به خطر انداخته اند. همین را میتوان در خصوص رفتار ایران با شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز گفت ، به ویژه هنگامی که ۸۵٪ اعضای شورای حقوق بشر دستاوردهای حقوق بشری رژیم در سال ۲۰۱۹ را تحسین کردند.
یقینا عفو بین الملل با توجه به ظرفیتهایی که این نهاد در سازمان ملل متحد دارد، میتواند نتایج بسیار موثرتری از تنها یک “توصیه به منظور انجام تحقیقی” بیفایده داشته باشد. چرا سازمان عفو بین الملل از نفوذ قابل توجه خود استفاده نمیکند؟ چرا از هر نهاد سازمان ملل که میتواند به آن دسترسی داشته باشد، این درخواست را نمیکند که اقدامات موثری علیه ایران و سرکوبگریهای وحشیانهاش انجام دهد؟ با توجه به اینکه مجمع عمومی سازمان ملل متحد تا ۳۰ سپتامبر ادامه دارد و چهل و پنجمین جلسه منظم شورای حقوق بشر سازمان ملل تا ۶ اکتبر ادامه دارد ، اکنون زمان تبدیل حرف آنها به عمل است.
ترجمه مقاله منتشر شده در سندیکای خبری یهودیان توسط ایتن فیشبرگر